การถ่ายภาพย้อนแสง
ทำไมเราต้องถ่ายภาพย้อนแสงเทคนิคการถ่ายย้อนแสงขั้นเทพ
สมัยก่อนนี้ เราเคยได้ยินแต่คนสอนว่า "อย่าถ่ายย้อนแสง" หรือ "ย้อนแสงแล้วหน้ามืด" . . . อันนี้เป็นความจริงหรือไม่ . . .
ในระยะ 10 ปีให้หลังที่ผ่านมานี้ ตั้งแต่ผมมาเล่นกล้องและถ่ายภาพอย่างจริงจังแล้ว กลับพบว่า ภาพที่สวย ๆ น่าสนใจของเรา ส่วนมากกลับมาจากการถ่ายย้อนแสงแทบทั้งนั้นเลย!!!
ก่อนที่จะแนะนำวิธีการถ่ายย้อนแสง จะพูดถึงข้อดีของศาสตร์แห่งการย้อนแสงเสียก่อน
ภาพแสงนุ่ม ๆ ธรรมดา ไม่ย้อนแสง ถ้าจัดองค์ประกอบไม่ดี สังเกตว่า สีผมจะจมหายไปเลย คำว่า "จม" หรือ "ภาพจม" แปลว่าผมของตัวแบบนั้น ถูกกลืนไปกับฉากหลัง แล้วทำให้ไม่โดดเด่นครับ
ส่วนภาพย้อนแสงอาทิตย์ หรือแสงแฟลช (โดยการนำแฟลชไปไว้ข้างหลัง) ผมจะเป็นสีทอง เปล่งประกายงดงามอย่างยิ่ง
คราวนี้ เราจะมาคุยกันถึงข้อดีของการถ่ายภาพย้อนแสงครับ
อย่างแรกก็คือ ทำให้เกิดริมไลท์ (ประกายตัดขอบ) ที่ผม หรือที่แขน ถ้าถ่ายดีๆ อาจชัดจนเห็นเส้นขนที่แขนหรือที่หน้าเลยนะครับ
อย่างที่สองทำประกายตาได้ (ใช้รีเฟลกเตอร์ หรือแฟลชเพื่อยิงขึ้นฟ้าผ่านแผ่นสะท้อน) ทำให้ตาของตัวแบบนั้นมีจุดสีขาว ดูแล้วมีชีวิตชีวาเพื่อขึ้นมากทีเดียว
อย่างที่สามคือ การถ่ายย้อนแสง ทำให้เกิดโบเก้ (Bokeh) ได้อย่างสวยงาม ทำให้ภาพเรา ดูแตกต่างจากคนอื่น ที่ส่วนมากมักจะถ่ายตามแสงอาทิตย์
อย่างต่อมาคือ สามารถเล่นแสงเงาบนใบหน้าได้ (เลือกมุมเอา) บางมุม อาจทำให้เกิดแฟลร์ (ซึ่งบางทีฟลุ้ค ๆ ก็ได้ภาพที่เก๋ไปอีกแบบ)
ข้อดีอีกอย่างคือ สร้างริมไลท์ (แสงขอบ) ที่เส้นผม ทำให้ผมแลดูเป็นสีทอง สวยงาม ไม่จมหายไปกับฉากหลัง เวลานำภาพไปโชว์เพื่อน คนอื่นจะชมว่าภาพสวย
เวลาที่เหมาะสมในการถ่ายภาพย้อนแสง และลักษณะการถ่ายที่เหมาะสม
- ช่วงเช้า ๆ - ช่วงเย็น ๆ ---- เหมาะกับการถ่ายภาพคน หรือถ่าย Portrait
- ช่วงดวงอาทิตย์ใกล้ตก หรือลับขอบฟ้าไปแล้วนิดหน่อย ---- ถ่ายซิลลูเอ็ต (Silhouette คำนี้ไม่ออกเสียงตัว H ครับ) หรือถ่าย HDR (High Dynamic Range) ซึ่งก็คือภาพที่เก็บได้ทั้งแสงสีของท้องฟ้า และแสงของฉากหน้า
สิ่งที่ควรทราบเกี่ยวกับการถ่ายย้อนแสง
- ถ้าใช้ f แคบ ๆ (หรือหมุน f ไปที่ตัวเลขมาก ๆ เช่น f 22) จะเกิดแสงแฉก
- ถ้าใช้ f กว้าง ๆ (หรือหมุน f ไปที่ตัวเลขน้อย ๆ เช่น f 1.4, 1.8) จะเกิดโบเก้ (ต้องให้แสงทะลุใบไม้เข้ามาหาเลนส์กล้อง) โบเก้จะกลม หรือเป็นเหลี่ยม ๆ ก็ขึ้นอยู่กับว่าเราเปิดรูรับแสงที่เท่าไหร่
วิธีการถ่ายย้อนแสง
ถ้าเราถ่ายย้อนแสงแบบกดชัตเตอร์ลูกเดียว ไม่ได้ปรับค่ากล้องอะไรเลย รับรองได้เลยครับ ภาพเรามีโอกาสสวยยากครับ ดังนั้นการย้อนแสง ต้องมีศิลป์ในการย้อนแสงด้วย โดยที่ผมจะค่อย ๆ เขียนอธิบายไปเรื่อย ๆ นะครับ อาจยาวหน่อย . . .หากถ่ายภาพคน (Portrait) โดยย้อนแสงในช่วงเช้า ช่วงเย็น หรือช่วงที่มีแสงอาทิตย์ ให้ใช้รีเฟลกเตอร์ หรือแฟลชก็ได้ (แต่ถ้าใช้รีเฟลกเตอร์หรือแผ่นสะท้อนแสง ภาพจะออกมาสวยกว่า) ไม่ว่าจะเป็นรีเฟลกเตอร์จริง ๆ (ซึ่งต้องให้อีกคนช่วยถือ หรือแขวนบนอะไรซักอย่าง) หรือรีเฟลกเตอร์ธรรมชาติ (หาเอาแถวนั้น โดยอาจเป็นผนังสีขาว ๆ หรืออะไรที่สะท้อนแสงแถวนั้นก็ได้) หรือแม้แต่ใช้ตัวเราเองเป็นรีเฟลกเตอร์ (โดยการใส่เสื้อสีขาว) ก็สามารถที่จะทำได้นะครับ สังเกตไหมครับว่า ช่างภาพส่วนใหญ่ มักจะใส่เสื้อสีขาว 5 5 5 เพื่อใช้เป็นรีเฟล็กเตอร์ธรรมชาตินั่นเอง
การถ่ายในลักษณะนี้ บริเวณลูกตาดำของตัวแบบ จะมีประกายสีขาวติดมาด้วย และใบหน้าของตัวแบบก็จะไม่มืด ทำให้เราได้ภาพที่แตกต่างจากภาพที่กดชัตเตอร์มั่ว ๆ และภาพที่ได้จะออกมาสวยงามเป็นพิเศษ
ส่วนในกรณีที่ไม่สามารถใช้รีเฟล็กเตอร์ได้ ที่จำเป็นต้องใช้แฟลช ก็ให้ยิงแฟลชในลักษณะที่เป็นการฟิลแฟลชเบา ๆ ไม่ต้องยิงแรงนะครับ (ถ้ายิงแรง เดี๋ยวหน้าขาววอก ซึ่งนางแบบไม่ชอบ ดีไม่ดีอาจโดนตำหนิได้) หรือทางที่ดี ให้ยิงแฟลชสะท้อนกับอะไรซักอย่างก่อน แล้วค่อยชิ่งเข้าหาหน้านางแบบอีกที จะดีที่สุด
ถ้าหลังตัวแบบหรือคนที่เราจะถ่ายนั้นมีต้นไม้ (ที่มีใบเยอะ ๆ) แล้วแสงอาทิตย์ลอดเข้ามาตามรูของใบไม้และกิ่งไม้ ให้หาบริเวณที่แสงลอดเข้ามาเป็นลำเล็ก ๆ แล้วให้เปิดรูรับแสงกว้างสุดเลย หมายถึงหมุนค่า f ให้เป็นตัวเลขที่ต่ำที่สุดเลย เท่าที่จะสามารถหมุนได้ (เพื่อที่เราจะทำโบเก้กลม ๆ) แล้วถ่ายย้อนแสง โดยให้ด้านหลังตัวแบบเป็นแสงที่ลอดช่องใบไม้พุ่งตรงเข้ามายังกล้องของเรา เพียงเท่านี้ เราก็จะได้โบเก้สวย ๆ แล้ว ส่วนการใช้รีเฟลกเตอร์ จะทำแบบข้อ 1 ก็ได้ หรือจะปรับกล้องเป็นโหมดแมนนวล (โหมด M) แล้วใช้ระบบวัดแสงเฉพาะจุด แล้วล็อคค่าแสงที่ใบหน้าตัวแบบเลยก็ได้ ในกรณีนี้ ไม่ต้องใช้รีเฟล็กเตอร์ก็ได้ ภาพที่ออกมา นางแบบก็จะหน้าไม่ดำ ไม่มืดแล้ว (แต่ตาไม่มีประกาย) ผมแนะนำว่า ถ้าทำได้ ให้ใช้รีเฟล็กเตอร์ หรือแฟลช (ใช้วิธีการชิ่งแฟลช) จะดีกว่ามาก
เรื่องของการใช้แฟลชในการถ่ายภาพ เป็นศิลป์การถ่ายที่ยาวมาก มีการใช้ลูกเล่น และเทคนิคมากมาย จนผมต้องทำเป็นอีกหลายหัวข้อเลย เกี่ยวกับการใช้แฟลช ให้ภาพออกมาสวยในอีกระดับหนึ่งครับ ยังไงก็สามารถติดตามกันได้ที่เว็บไซต์ของผมครับ http://web.suaythep.com/
หากเป็นการถ่ายโดยให้ดวงอาทิตย์อยู่หลังตัวแบบตรง ๆ หรือดวงอาทิตย์อยู่ในตำแหน่งประมาณ 30 - 45 องศา จะทำให้เห็นไรขนที่คอ หรือที่แขนชัดเจนเป็นสีทอง ซึ่งปกติการถ่ายตามแสงจะไม่สามารถทำเอฟเฟ็กต์นี้ได้ ก็ต้องพิจารณาดูว่า การใช้เอฟเฟ็กต์นี้จะทำให้สวยขึ้น หรือน่าเกลียดขึ้น อันนี้แล้วแต่ความชอบ แล้วก็แล้วแต่สถานการณ์ด้วยครับ บางคนชอบให้ขนเกลี้ยง ๆ ส่วนบางคนถ้าเราถ่ายภาพให้เห็นไรขน เขาจะชอบมาก
ในกรณีที่ถ่ายวิว ขณะที่ดวงอาทิตย์เกือบลับขอบฟ้าแล้ว การใช้ f แคบ ๆ ก็จะทำให้ดวงอาทิตย์กลายเป็นแสงแฉกได้อย่างสวยงาม โดยที่ไม่ต้องใช้ฟิลเตอร์อะไรพิเศษช่วย สำหรับการถ่ายช่วงเวลานี้ นับเป็นนาทีทองของนักถ่ายภาพเลยก็ว่าได้ เพราะท้องฟ้าจะสวยที่สุด สามารถเล่นเทคนิคได้หลายแบบ ไม่ว่าจะเป็นภาพแนวซิลลูเอ็ต (ภาพเงาดำ) ภาพ HDR (High Dynamic Range) ซึ่งถ่ายภาพตั้งแต่ 3 ภาพขึ้นไป แล้วนำมารวมกันด้วยซอฟต์แวร์ในคอมพิวเตอร์ หรือจะเป็นการเปลี่ยนสีท้องฟ้าด้วยการใช้เจลสี "Color Gel" คู่กับแฟลช
แสงแฉกจากแฟลช
เวลาถ่ายภาพย้อนแสงในช่วงดวงอาทิตย์ใกล้ตก หรือใกล้ลับขอบฟ้า (นั่นก็คือ ไม่มีแสงจากดวงอาทิตย์มาสะท้อนรีเฟลกเตอร์) ก็ให้ใช้แฟลชแทน โดยการตั้งค่ากล้องโดยเก็บแสงฉากหลังที่เป็นท้องฟ้าสีสวย ๆ จากนั้นใช้แฟลชยิงเข้าใส่ตัวแบบ โดยปรับความแรง-เบาของแฟลชตามความเหมาะสม (คอยติดตามเรื่องนี้อีกครั้งหนึ่ง จะมีการอธิบายอย่างละเอียดสุด ๆ เพราะทำได้หลายวิธีมาก แต่ถ้าเข้าใจแล้ว เรื่องนี้ไม่ยากครับ)ยังไงช่วงหลัง ๆ นี่ผมชอบถ่ายภาพย้อนแสงเยอะมาก เดี๋ยวจะมาเขียนเล่าประสบการณ์ให้ฟังนะครับ ทั้งการย้อนแสงจากดวงอาทิตย์ การสร้างแสงย้อนขึ้นมาเองจากแสงประดิษฐ์ หรือแฟลช เดี๋ยวค่อย ๆ เขียนไปเรื่อย ๆ ครับ
หมายเหตุ ** สิ่งที่ต้องระวังอย่างยิ่ง **
ขณะที่ถ่ายภาพ หรือหันกล้องเข้าหาดวงอาทิตย์ตรง ๆ ขณะแสงแรง ห้ามใช้ตามอง "เด็ดขาด" ตาอาจจะบอดได้ ต้องดูบนหน้าจอ LCD เท่านั้น ให้เปิด Live View แล้วจัดองค์ประกอบ ทำทุกอย่างจากบนหน้าจอ เหมือนกับที่ใช้โทรศัพท์มือถือถ่ายภาพครับ
อันนี้เป็นเฟซบุ๊ค "สอนถ่ายภาพ" ของผมนะครับ
https://www.facebook.com/photohobbies/
ส่วนเว็บไซต์ของผมครับ
http://web.suaythep.com/